HE Dabar – Hidroenergetska prekretnica u BiH

HE Dabar je najveći hidroenergetski projekat u regiji i dio šireg sistema "Gornji horizonti". Njena godišnja proizvodnja od 251,8 GWh značajno će doprinijeti energetskoj stabilnosti. Ovaj projekat se nalazi u južnom dijelu Bosne i Hercegovine, na granici s Hrvatskom i Crnom Gorom, i predstavlja ključnu tačku za hidroenergetski razvoj regije.

Projekat HE Dabar dio je šire strategije razvoja hidroelektrana u Bosni i Hercegovini, čiji je cilj povećanje kapaciteta proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora. Kroz izgradnju moderne hidroelektrane, unapređuju se energetski tokovi i osigurava stabilno snabdijevanje električnom energijom kako za domaće, tako i za regionalno tržište.

• Snaga: 159,15 MW
• Godišnja proizvodnja: 251,8 GWh
• Derivacioni tunel: 12,14 km (jedan od najvećih u Evropi)
• Turbine: 3 Pelton turbine, nominalne snage 54,54 MW svaka
• Visina brane: 41 m
• Ukupna zapremina akumulacije: 61,8 miliona m³
• Prečnik derivacionog tunela: 4,6 m
• Planirani završetak: 2027. godina

HE Dabar koristi napredne hidroenergetske tehnologije i sisteme automatizacije, što će omogućiti efikasno upravljanje proizvodnjom električne energije i optimizaciju rada u skladu s potrebama mreže.

Projekat obuhvata veoma kompleksne građevinske i elektro-mašinske radove. Dovodni tunel je jedan od najvećih u Evropi, što zahtijeva specijalizovane metode iskopavanja i osiguranja stabilnosti tunela. Takođe budući da je akumulacija udaljena kilometrima od glavne mašinske zgrade, izgrađen je napredni sistem za dovođenje vode, uključujući vodostan i cjevovod pod pritiskom.

Najveći izazovi u realizaciji elektro-mašinskog dijela projekta uključuju:

• Složena geodetska i geološka istraživanja
• Hidroenergetske analize i proračuni kao osnova za tehničke odluke
• Odabir optimalnih rješenja za sve infrastrukturne komponente sistema
• Fokus na kompletnu elektromašinsku fazu
• Intenzivan inženjerski proces kroz radne sastanke, diskusije, prezentacije i tehničku koordinaciju
• Korišćenje 3D modela i simulacija režima rada
• Primjena modernih softverskih alata za projektovanje i hidrauličke analize
• Obezbjeđivanje ekoloških standarda i minimizacija uticaja na biodiverzitet riječnog ekosistema
• Sinhronizacija sa nacionalnom i regionalnom mrežom, radi stabilnog prenosa energije

Elnos Grupa je ključni partner u realizaciji ovog kompleksnog hidroenergetskog projekta, s fokusom na:

Projektovanje:

• Izrada svih idejnih rješenja
• Izrada projektnog rješenja za HE Dabara sa ključnim presjecima i dispozicijom objekta
• Izrada svih glavnih projekata, projekata izgradnje, kao i izvođačkih projekata

Isporuku, montažu i puštanje u rad kompletne elektromašinske opreme u okviru mašinske zgrade:

• Turbina sa pomoćnim sistemima
• Generator sa pobudnim i ostalim pomoćnim sistemima
• Oprema generatorskog napona
• Energetski blok-transformatori

Testiranje turbina u laboratorijama Voith Hydro u Nemačkoj.

Projektovanje, isporuku, montažu i puštanje u rad elektroopreme na nivou cijele elektrane:

• Opšte električne instalacije svih objekata
• Sistem sopstvene potrošnje
• Sistemi slabe struje
• Telekomunikacioni sistemi i računarske mreže
• Instalacija SCADA sistema sa više podsistema i nivoa za daljinsko upravljanje i automatizaciju rada elektrane

Dodatno:

• Izgradnja 2x220 kV dalekovoda za ostvarivanje veze sa prenosnom mrežom BiH
• Saradnja sa China Gezhouba Group i Voith Hydro na implementaciji rešenja

• Prva velika greenfield investicija u energetici BiH u posljednjih 30 godina.
• Povećanje energetske nezavisnosti Bosne i Hercegovine, kroz povećanu proizvodnju električne energije iz obnovljivih izvora.
• Jačanje elektroenergetske mreže i sigurnosti snabdijevanja u regiji.
• Osiguranje dugoročnog stabilnog prihoda kroz proizvodnju i prodaju električne energije.
• Smanjenje emisije CO₂ i doprinos ciljevima održivog razvoja.

Projekat HE Dabar predstavlja jednu od najvažnijih hidroenergetskih investicija u regiji i postavlja temelje za dalji razvoj hidroenergetskog sektora u Bosni i Hercegovini. Njegova realizacija doprinosi stabilnosti elektroenergetskog sistema, povećava udio obnovljivih izvora u energetskom miksu i omogućava efikasniju distribuciju energije na tržištu Zapadnog Balkana.